Karakız’ın Ali Dayı – Balık Kardeşlerin Babası

İlk okulda okurken tanıdım. Ufacık tefecik Karakız’ın Ali Dayı’yı. Okulun üzerindeki çalılıklarda, kıl çadırlarda yaşardı çocuklarıyla beraber. Sürüsündeki keçilerin hepsi kendisinin miydi bilmezdim. Yalnız birkaç keçi de bizim vardı o sürünün içinde, bizim keçileri de otlatırdı. O zamanlar Balık kardeşlerin hiçbirini tanımıyordum.

Ali Dayı yazın bostan tarlasında yanıma gelirdi. Ayaklarında çarık, sırtında ekmek torbası, başında yedi köşeli şapkası vardı hep. Elinden düşürmediği ağaçtan yaptığı şişleriyle çorap örerdi sürekli. Yoruldu mu, şişlerini bir kenara bırakır, sigarasını yakmak için tütününü sarar, çakmak taşını bir demir parçasına çarparak kıvılcım çıkartır, cebinden çıkardığı bir parça kavı tutuşturmaya çalışırdı. Bu işi dört beş dakika sürerdi. ”Dayı neden böyle yapıyorsun? Çakmak kullansan daha iyi olmaz mı?” diye sorduğumda, ”Cıgarayı az içmek için dayım,” derdi. Kendi bulduğu bu metotla daha az sigara içtiğini anlatırdı.

Bir de öyle güzel kaval çalardı ki! Bana en çok ”Akmayası çaylar, nerelere koydun Ümmü’mü” türküsünü söylerdi. Yanık yanık ne de hoşuma giderdi, o türküyü çok severdim. Her gün yanıma gelmesini isterdim. Bir gün yine gelmişti. Torbasından bir kaval çıkardı, ”Bunu sana yaptım, canın sıkılınca çalarsın,” dedi. Heyecanlandım. Bana nasıl üfleneceğini, parmakların deliklere nasıl basılacağını öğretmişti. Çok uğraştım bir şeyler çalmaya, fakat olmuyordu. Ne kadar çabaladıysam da bir türlü öğrenemediğim için bıraktım kaval çalmasını.

Bir gün yine gelmiş, birlikte taşlıca armut ağacının gölgesinde oturuyorduk. Üstümüzden mavi gökyüzünü yırtarcasına bir savaş uçağı geçiyordu. Arkasında dumandan bir yol bırakıp giden bu nesneyi ilk kez görüyorduk. Heyecanlandık. ”Ali Dayı, bu ne?” dedim. ”Valla dayım herhalde gökyüzüne yol yapıyorlar, az sonra dönerken yaptığı yoldan geriye gelecek,” dedi. Ben de ”Herhalde dayı,” dedim. Başka hayallere daldım.

Ali dayı sürünün uzaklaştığını söyler, yanımdan ayrılırken her seferinde torbasını açar, bohçasının ucuna bağladığı deri peynirinin yarısını bana bırakırdı. Ben de ona kavun, karpuz verirdim. O günlerde öğrendim peynirle kavun yemesini. Şimdi ne zaman ekmekle kavun ve peynir yesem hep Karakız’ın Ali Dayı aklıma gelir, özlerim de geçmiş anılara dalar giderim. Temiz kalpli, kendi ekmeğinin peşinde koşan, çocuklarının rızkı için çırpınan, iyi bir adamdı.

Onu bir keresinde de bir akşam namazından sonra babamla bizim eve geldiklerinde görmüştüm. Babam ona biraz borç para vermiş, sevindirmişti. ”Sen beni sevindirdin, Allah da seni sevindirsin!” diyerek dua etti ve ”Dayı ben sana bunu oğlak satımında veririm,” diye ekledi. Sözün senet olduğu yıllardı o yıllar. Hakikaten öyle de yaptı. Bir öğle vakti geldi, merdivenden yukarıya kadar çıktı, babamın ısrarlarına rağmen içeriye geçip oturmadı, ayağındaki çarıkların bağcıklarını bile çözmeden, borcunu verip gitti. Bana da küçük bir gülümsemeyle ”Nasılsın?” der gibiydi. Uzun uzun baktım arkasından.

Benim bu, onu son görüşümmüş meğer. Yıllar geçti, bir daha göremedim Karakız’ın Ali Dayı’yı. Çünkü ben köyden ayrılmıştım. Bu yüzden ölüm haberini de beş, altı ay sonra duyabildim. Sabahleyin keçi sürüsünü okulun üzerindeki yatağından kaldırmış, çalılıklardan Çürük İn mevkisine doğru sürmüş, keçileri otlatırken öğle vakti yemeğini yedikten sonra duygulanmış, bir taşın üzerine oturmuş da kavalını çıkarıp çalmaya başlamış. O gün bir başka çıkıyormuş kavalının sesi. Yanık mı yanık, hüzünlü mü hüzünlü bir türkü tutturmuş:
”Dağlar seni delik delik delerim
Kalbur alır toprağını elerim”
Kavalın buğulu sesi Çürük İn deresinde karşıdaki Mart Ağacı Tepesi’nin taşlarına çarparak geriye yankı yapıyor, daha etkileyici duyuluyormuş.
”O gün neydi acaba Ali Dayı’nın derdi?” demişler kaval sesini duyanlar. Dertli dertli üflemişti kavalını. Çadırda bırakmıştı körpe kuzularını. ”Akşama dönerim,” diyerek ekmek torbasını omzuna almış, hanımının eli eline değmişti. Bir şeyler kıpırdadı koca yüreğinde. Utana sıkıla sarıldı hanımı Zeliha’ya, öptü yanaklarından. Çalı dumanı kokuluydu Zeliha. Varsın olsun, ona kekik kokusu gibi geldi sevdiği kadının kokusu. Çadırın kapısından çıkarken şöyle bir baktı yavrularına. Sıra sıra dizilmişler uyuyorlardı, kır çiçekleri gibi.

”Bir büyüte bilsem bunları. Ramazan birkaç yıldır okulda idi Bu yılda Halil İbrahim’i okula yazdırayım. Kendim okuyamadım, okuma yazmayı askerde öğrendim ama çocuklarımı mutlaka okutacağım!” dedi içinden. Halil İbrahim, ”Okuyup öğretmen olacağım baba!” diyordu. ”Belli ki bu çocuk okuyacak, diğerlerine de bir meslek öğretirim. Allah büyük, onların da nasibini verir!” der, gelecekten umudunu kesmezdi. Böyle düşüncelerle ayrılmıştı kara çadırdan. Az gittikten sonra arkasına baktı, hanımı da ona bakıyordu. ”Hayret!” dedi. ”Koca Zeliha bana tekrar mı sevdalandı ne bugün?” Bugün bir tuhaflık vardı hanımında, onu hiç böyle sessiz, dalgın görmemişti. Alagezem, koca boynuzlu sakallı teke başka olmuşlardı bugün. Yerlerinde durmuyorlar, sürüyü başka yerlere çekip gitmek istiyorlardı. Karabaş köpek başka havlıyordu bugün. Havada bir gariplik vardı hüzün cökmüşdü cengel dağına

”Neler oluyor Allah’ım !”dedi. Hep bugün bunları düşündü de az sonra kaval çalmayı bıraktı. Keçi sürüsünün çıngırak sesleri Çetir Taş’tan geliyordu. ”Hemen ne zaman geçtiler oraya?” dedi. Hızla yola düştü, çalıların arasından koşarak yetişti keçi sürüsüne. ”Bugün bir şey oldu bu hayvanlara! Yerlerinde duramıyorlar!” diye mırıldandı. Sürüyü dağa doğru yönlendirdi. Kendisi de bir taşa sırtını dayadı, oturdu. Sanki çok iş yapmış gibi yorgun hissetti vücudunu. Başı dönüyor, gözleri kararıyordu. Bir şeylerin gelmekte olduğunu sezmişti. Sol yanında büyük bir acı vardı. ”Bana bir şeyler olursa!” dedi. Aklına düştü körpe yavruları. Kim bakardı onlara, onlar kime baba derlerdi? ”Koca Zeliha nasıl bakar bebelerime?” dedi. Gözlerinden akan yaşları silerken çok duygulandı. Sol yanındaki ağrısı iyice çoğaldı. Dayanılacak gibi değildi. Gözlerini açtı, etrafa baktı. Kimseler yoktu yardım edecek. Hafifçe kımıldadı, dayandığı taştan çekmek istedi sırtını, işte o anda oracığa yığıldı kaldı. Dudaklarından ”Yavrularım!” sözü döküldü fısıltı gibi. Gerisini getiremedi. Karakız’ın Ali Dayı ölmüştü. Akşam kara çadıra gelmeyince aramaya çıktı köylüler Karakız’ın Ali Dayı’yı. Adı gibi kaderi de kara çıktı. Arkasında kara yazılı bebeler bırakmıştı. Kara haber tez duyuldu köye. Kara gece yarısı Çetir Taş’ta buldular, kara bir taşın dibindeki ölüsünü. Ertesi sabah Çardak’tan savcı, doktor geldi cenazeyi görmeye. Bir ikindi namazı arkası. Hava kararırken köyün mezarlığında kara toprağa verdiler Karakız’ın Ali Dayı’yı.

Ah Ali Dayı ah, zamansız gittin!
Bazen yorgun olurdun, kaşların çatık
Nasıl da sevgini gizlerdin.
Torbanda bir dilim ekmeğe peynirindi katık.
Sigarayı da çok severdin.
Sen gittikten sonra neler olmadı ki hayatta.
Zeliha Teyze’nin omuzlarında büyük yük vardı.
Kıl çadırda girer de bazen gizlice ağlardı.
Zaman su gibi aktı gitti.
Yavruların perişandı.
Ah Ali Dayı ah, zamansız gittin!

1975 yıllarıydı. Fotoğrafçı dükkânımda söylediler Balık Kardeşlerin yetiştirme yurduna geldiklerini. Kendilerini tanımadığım halde çok sevindim. ”Okurlar veya bir meslek öğrenirler, adam olurlar!” dedim. Bir o kadar da üzüldüm. Küçük iki çocuk ne yaparlardı tanımadıkları insanların arasında? Kim okşardı onların başlarını sabahları? Kim örterdi soğuk gecelerde üzerlerini? Kim bilir kaç kez ağladılar kuytu yurt köşelerinde? Kim bilir nasıl korktular karanlık gecelerde yetiştirme yurdunun yatakhanesinde? En ıssız saatlerde yorganlarını yüzlerine kapadılar da kaç kez ağladılar kim bilir? İçlerinde büyüttükleri çocukluklarını nasıl arzuladılar kim bilir? Hele o bayram günlerinde birilerinin gelip onları almasını ne kadar beklediler kim bilir? Kaç kez, ”Baba nerelerdesin? Al, götür bizi buralardan!” dediler kim bilir? Onları bir tanısaydım, o günlerde bazen başlarını okşamaya mutlaka giderdim. Onlar tüm bu zorluklara rağmen sabırla kaldılar yurtta. Kimileri gibi berduş olmadılar, hırsız olmadılar. Kendileri de gayret ederek karayazılarını ak yaptılar. Hayatlarında utanacak hiçbir davranışları olmadı.

Bir gün dükkânıma hoca geldi. ”Galip senin köylün var yurtta. Hem Denizlispor’da genç takımda oynuyor. Başarılı biri. Adı da Halil İbrahim Balık,” dedi. İsmi duyunca ”Tamam ama hocam, ben onu hiç görmedim, kim olduğunu tanıyamam,” dedim. Gel zaman, git zaman, bir gün evden işyerime gelirken Çınar’da tanıdım kendisini. Köylülerimden biri vardı yanında. ”Kardeşinle birlikte benim yanıma da gel, işyerime beklerim,” dedim. Okulu bazı nedenlerden dolayı bırakmış, hem top oynamaya başlamış hem de boyacılık mesleğini öğrenmeye. Yanıma hiç gelmediler. 1983 yılında ev yaptırmıştım. Sıva işlerini köylümüz Karanlar yapmıştı. Boya zamanı gelince aklıma Balık Kardeşler geldi. Hasan Karan’a, ”Bana ne yapıp edip yurttaki Balıkları bulacaksın,” dedim. Sağ olsun, bir gün aldı geldi Halil İbrahim’i. Durumu anlattım. ”Boya işim var, sen boya,” dedim. ”Tamam ama benim malzemelerim yok abi,” dedi. ”Tamam, ben hepsini alırım. Yarın iş çıkışında gel, inşaatı göstereyim,” dedim. Gelmişti. Yanında zayıf, kuru bir delikanlı daha vardı. ”Kardeşim, abi,” dedi. ”Adı Mehmet.” Sessiz, mahcup, terbiyeli bir duruşu vardı. Elimi uzattım, ”Hoş geldin delikanlı!” dedim. Gülümsedi. Beraberce inşaata gittik, konuştuk, gerekli malzemeleri aldık. Tertemiz boyadılar. O zamanlar tanıdım ben Balık Kardeşleri ve o zamanlar tanıdı onlar da Foto Galip’i.

Yıllar sonra anlattılar. Küçük Balık; ”Abi biz bu inşaatı boyamayalım. Bu adam çok titiz. Bak suratına. Yağmurlu kış akşamları gibi sert!” demiş. Şimdi gülüşüyorlar ettikleri laflara. Ah Mehmet Balık, bilmez misin sen kış yağmurlarından sonra çiçekli bahar sabahlarının geldiğini? O sert bakışlı adamın yüreğinde yedi veren güllerinin tomurcuklarının çiçek açtığını sonradan anladılar. Köylü sevgisini, dost olmanın kurallarını, onlara hiç kıyamadığımı sonradan anladılar. Benim onları kardeş bellediğimi, onların da beni abi olarak nasıl sevip saydıklarını ben de anlamıştım. Çalışıyorlardı. Bu ara yurttan çıkanlara devlet bir iş veriyordu. Balık Kardeşlere de okullarda hizmetli olarak görev vermişlerdi. Çok konuştuk. Ne kadar sevindik. Ellerinde devamlı işleri vardı artık. Evlenme zamanı gelmişti. Biraz da paraları olmuştu. Evlenmeleri gerektiğini söylerdim. ”Bize kim kız verir abi!” derler, üzülürlerdi. Bir bayram günü köye gitmişlerdi. Dönüşte bana uğradılar. Yüzleri öyle gülüyordu ki gözlerinde umut ışıkları parlıyordu. ”Abi kız istedik, olumlu olur inşallah!” dediler. Seviniyorlardı, ”Sana bizi mutlaka sorarlar abi,” dediler. ”Kimin kızları?” dedim, söylediler. ”Tamam,” dedim. Dedikleri gibi sordular da. ”Her şeylerine kefilim,” dedim. Nasip oldu, evlendiler. İkisinin de güzel devam eden aile hayatları var. Bana komşu oldular. Yıllarca ikisi de her hafta akşamları gelirler, gecelere kadar dertleşirdik. Onlar bana yurt hatıralarını anlatır, ben de onlara dilimin döndüğü kadar, insan olmanın erdemlerini, sevginin gücünü anlatmaya çalışırdım. Hanımları da benim hanımı abla bildiler. Çok bağlanmıştık birbirimize. Sonra tayinleri Bozkurt okullarına çıktı. Denizli’den istemeseler de ayrıldılar. Ben uzun zaman unutamadım onları. Onların ayrılıklarına alışamadım. Sevmiştim kara yağız delikanlıları. Şimdi ikisinin de ikişer evlatları var. Büyük Balık, oğluna babasının adını verdi. ”O şimdi asker,” yani bir subay olarak şanlı ordumuzda görev yapıyor. Özledim genç komutanımı. Küçük Balık, kızına anasının adını verdi. O da geçen yıl gelin oldu. Bu yılda anne oldu. Küçük yavruları okumaya çalışıyorlar. Allah insana neler gösteriyor. İkisinin de evleri var. Baba sevgisi özlemiyle doludur yürekleri. Şimdi evlatlarını o çok aradıkları baba sevgisinden mahrum etmemek için her fedakârlığa katlandıklarını gördükçe duygulanıyor, onları gönlümdeki dostlarımın arasındaki hak ettikleri en güzel yerlerde görmekten kıvanç duyuyorum. Ağabeyleri Ramazanda köyde kendi yağınla kavrulmağa çalışıyor Balık Kardeşlerle nasıl iftihar ettiğimi kelimelerle ifade edemeyeceğimi biliyorum.

Hani bir hikâye vardır: Karınca bir gün gurbetteki dostunu çok özlemiş, düşmüş yollara. Çekirge; ”Gitme, yollar çok kötü. Dayanamazsın, yollarda ölürsün,” demiş. Karınca, ”Hayır, gidiyorum. Ölürsem, bari dost yolunda öleyim!” demiş. Evet, benim yanımda yolunda ölünecek kadar değerli dost kişilerdir Balık Kardeşler. Benim böyle dostlarım olduğu için ne kadar mutlu ve şanslı olduğumu anlatamam.

İşte o zamanlarda tanıdım ben Balık Kardeşleri.
Yetim olsalar da adam olma yolunda büyüktü çabaları.
Devletin desteği ve kendi gayretleriyle gerçekleşti düşleri.
Ağlarlardı usul usul akıllarına düşünce babaları.
Kollarımı omuzlarına koyup teselli ederdim kendimce.
Bir yandan da kalbim ağrımaya başlardı inceden ince.
Onlar benim delikanlı dostlarım, Balık Kardeşlerimdi
Ömrünüz uzun, şansınız bol olsun diyorum şimdi.
Ey Karakız’ın Ali Dayı’nın karayağız oğulları.
Siyahı beyaza çevirdiniz, yakın ettiniz uzaktaki yolları.
Üstüne kalın bir örtü çekin artık yaşadığınız acıların.
Göreceksiniz her şey daha güzel olacak yarın.
Hakkınızda yazdıklarımı kusursa bağışlayın lütfen.
Bu kadar anlatabildim işte geçenleri kalbimden!